John Stegeman (44) staat aan het begin van zijn tweede seizoen als hoofdtrainer van PEC Zwolle. Het coronavirus gooide de vorige jaargang in het slot en ook dit seizoen is het virus een factor van belang. “Wie hier het best mee omgaat, zal ook op de ranglijst goed scoren, is de overtuiging van onze dokter”, zegt de Epenaar.
Wanneer we arriveren voor het interview is de PEC-trainer druk aan het bellen. Diverse telefoontjes zijn nodig om erachter te komen welke jeugdspelers klachtenvrij zijn en dus mogen invallen op de training die geldt als voorbereiding op het tweede competitieduel tegen AZ. John Stegeman overlegt met zijn assistenten diverse ‘wat-als varianten’. PEC treft in de eerste vijf duels Feyenoord, AZ en PSV. De Epenaar verblikt of verbloost niet. “Balen dat je tegen Feyenoord geen resultaat hebt gehaald, want mocht je verliezen van AZ en PSV, dan kan dat doorwerken. Maar ik heb vertrouwen in deze groep dat ze, ook bij tegenslag, dicht bij elkaar blijven. Ze zijn leergierig, werken snoeihard en hebben een gemeenschappelijk doel: zichzelf en daarmee het team verbeteren. Resultaten kunnen dan niet uitblijven.” Het is de ‘handtekening’ van John Stegeman. “Dat past inderdaad bij mij: 24 uur per dag, samen aan je droom werken. En ja, daar moet je alles voor doen”, zei hij al eens eerder in deze Voetbalkrant. PEC speelt de zaterdag erna in Alkmaar met 1-1 gelijk tegen AZ.
Ondanks het vertrouwen in zijn spelers, realiseert hij zich ook de kwetsbaarheid van de groep. “We hebben een smalle selectie. Als iedereen fit blijft, zijn er geen problemen, maar bij blessures kom je op sommige posities in de knel.” Misschien ook daarom is hij opgelucht als tijdens het gesprek een app van de technisch manager binnenkomt. De app bevestigt de komst van de talentvolle 19-jarige middenvelder/vleugelspits Immanuel Pherai uit Dortmund naar de ‘Blauwvingers’.
John Stegeman ging in 2008 aan de slag als assistent-trainer bij Heracles. Diezelfde club gaf hem in 2014 het vertrouwen als hoofdtrainer. Na vier seizoenen verkaste hij in 2018 naar Go Ahead Eagles. En nu begint de ambitieuze Stegeman aan zijn tweede seizoen bij PEC Zwolle. Een seizoen dat van start ging met een ongelukkige nederlaag tegen Feyenoord. Wat doet zo’n verliespartij met hem? “Ik heb dan meestal even nodig om te herstellen. Vlak na de wedstrijd ben ik soms niet te genieten, maar al snel daarna gaat het beter. We analyseren zo’n wedstrijd en op basis van de conclusies passen we de volgende trainingen daarop aan. Maandagochtend analyseren we ook met de groep de wedstrijd en daarnaast zijn er individuele gesprekken; ’s middags is het dan trainen. De knop gaat snel om richting het volgende duel. Ik weet dat het een vreselijk cliché is, maar de nederlaag tegen Feyenoord was er een met perspectief. Daar stap ik net iets gemakkelijker overheen dan wanneer je bent weggespeeld. Ik zie genoeg aanknopingspunten, het geraamte van het elftal staat aardig. We hebben stappen gemaakt, mede dankzij een goede voorbereiding. Tegelijkertijd zijn de resultaten in de competitie alles bepalend.”
‘Een gezonde afstand is belangrijk’
We krijgen het over een documentaire over Ernst Happel, die stelde dat je afstand moet bewaren tot de spelers. “Je kunt niet met ze gaan kaarten”, aldus de Oostenrijkse trainer, die ook in Nederland succesvol was. “Daar ben ik het mee eens. Een gezonde afstand is belangrijk. Ik ben hartstikke gek met de groep, ben ook één van hen, maar uiteindelijk neem ik de beslissingen. Ze zijn ook hartstikke gek met mij, zolang ze voetballen”, zegt hij er lachend achteraan. “Ik heb een bepaalde dominantie, maar ben tegelijkertijd een verbinder. Ik probeer mensen om me heen te verzamelen die me aanvullen. Die mensen krijgen vertrouwen en verantwoordelijkheid. Ik probeer ze in hun kracht te zetten. Maar soms ook haal ik de teugels aan, of volg ik m’n eigen kop.”
Toen Stegeman in 2008 begon als trainer was hij assistent, spitsentrainer, analist en vertrouweling tegelijk. “Nu hebben we voor allerlei specifieke zaken specialisten in huis. Het vak heeft zich sterk ontwikkeld”, aldus de PEC-trainer, die erom bekend staat dat hij graag innovaties uitprobeert. In het verleden integreerde hij mental coaching, nieuwe vormen van krachttraining en conditietraining in zijn programma. Hij gelooft in vernieuwingen, heeft graag specialisten om zich heen. “Ik werk graag samen met mensen die me als trainer beter maken, die een bepaalde expertise hebben, die vakinhoudelijk goed zijn. Ik wil blijven leren, continu. Als speler, maar ook als trainer moet je je blijven doorontwikkelen. We kijken niet alleen naar trainingsleer, maar ook naar aspecten buiten het voetbal, mentale aspecten, fysieke aspecten. Zo zijn er veel zaken in de voetballerij die nog kunnen verbeteren en daarin willen we steeds stapjes vooruit zetten.”
Welke innovatie heeft hij recent omarmd? “Data-analyse bestaat al langer, maar we zijn nu in samenwerking met onze medische staf en performance analist bezig met het zodanig analyseren van de data dat we trainingsvormen kunnen aanscherpen en standaardiseren. Op basis van de data kun je bijvoorbeeld per speler variëren met de intensiteit van een trainingsvorm, zodanig dat ieder de voor hem optimale balans vindt voor die specifieke trainingsvorm.”
Stress
Een baan als trainer zorgt voor de nodige stress, maar John Stegeman kan niet zonder. “Ik weet niet beter. Van jongs af aan is voetballen alles voor me. We hadden het niet breed thuis en dat ik bij SV Epe mocht voetballen, vond ik geweldig. Ik voel nog altijd een band met die club, blijf er ook komen. Mijn kinderen voetballen er nu ook weer. Andere hobby’s naast het voetballen heb ik niet. Ik ben dag en nacht met voetbal bezig. Soms kijken we thuis een film of documentaire. Vaak gaat het dan over sport, zoals de film over Michael Jordan, of de documentaire over Sunderland, al heb ik ook de documentaire Fahrenheit 11/9 van Michael Moore gekeken. En sinds corona ga ik af en toe wandelen met mijn vrouw. Heerlijk hier in de bossen, even je kop leegmaken. Maar dan denk ik nog vaak aan voetbal”, zegt hij bijna verontschuldigend. “Ik realiseer me dat die gedrevenheid ook een valkuil kan zijn. Af en toe afstand nemen, kan geen kwaad, maar dat lukt me zelden.”
‘Je leeft in een droom’
Het mooiste aan het vak vindt hij het werken aan doelen met een groep. “Samen iets bereiken. Vorig jaar was het knokken. Iedereen was daarvan doordrongen. Als je dan samen bijvoorbeeld met 4-3 wint van Vitesse is dat heroïsch. Om daarna de kleedkamer in te stappen, of nog mooier: de dag erna op de club te komen en die sfeer mee te maken. Ge-wel-dig. Om met een groep door zulke emoties te gaan, bij winst en verlies, naar elkaar toe te groeien, toewerken naar een doel. Dan leef je in een droom. Ik wil dit graag blijven doen, zolang ik kan. Ik kan de sport niet loslaten.”
‘Ik ben dag en nacht met voetbal bezig’
“Wat ik kan verbeteren? Soms ben ik te star. Die eigenwijsheid zit me weleens in de weg. Vorig jaar bijvoorbeeld zijn we 5-3-2 gaan spelen. Nooit verwacht dat ik dat zou doen. Maar we zijn er ook weer snel van afgestapt. Echt geloven deed ik er niet in. Misschien moet ik daar flexibeler in zijn. Ploegen als Hoffenheim en Leipzig kunnen tijdens de wedstrijd overschakelen van het ene naar het andere systeem. Geweldig om te zien. En alles is te trainen.”
Vertrouwen
John Stegeman heeft het uitstekend naar zijn zin bij PEC Zwolle. Hij voelt vertrouwen, al realiseert hij zich dat alles staat of valt met resultaten. “Dat weet je in dit vak. Succes en falen liggen zó dicht bij elkaar. Dromen? Ja, dat doe ik nog weleens. Het zou prachtig zijn om nog eens in het buitenland te kunnen werken. Engeland… de traditie, de mogelijkheden, het niveau, de spelers; dat is het walhalla. Maar ook Duitsland is een prachtig voetballand. En Spanje, ook het weer is daar mooi”, zegt hij opnieuw met een brede grijns, om daarop te laten volgen dat hij niet zo’n planner is. “Als trainer kun je nauwelijks een pad uitstippelen. Ik probeer me bezig te houden met dingen waarop je wél invloed hebt. Ik geef m’n ziel en zaligheid en als dat niet genoeg is, dan weet je in dit vak welke consequenties dat kan hebben. Ik ben een geluksvogel, had nooit durven dromen om profvoetballer te worden, of dat ik aan de slag kon bij Heracles en later bij GA Eagles en PEC. Soms vallen de puzzelstukjes precies op hun plaats.”
Bubble
En weer gaat de telefoon. En weer gaat het over corona. Even later zegt hij: “Het gaat erom hoe je corona managed. Iedereen binnen het team heeft zijn verantwoordelijkheden. Het voelt tegennatuurlijk, maar je moet met elkaar in de ‘bubble’ blijven. We worden elke week gecontroleerd, vooral de dokter en de teammanager zijn er druk mee, maar ook als trainer word ik voortdurend geconfronteerd met de gevolgen van de coronacrisis. Volgens onze dokter, Mieneke Vegter, kun je aan de ranglijst zien welke clubs het best omgaan met corona. We proberen alles te doen om de veiligheid te handhaven: zo is er een zone 1 op de club, waar alleen maar geteste mensen komen en reizen we met twee bussen naar de wedstrijd, we worden elke week getest. Dat alles kost de club natuurlijk veel geld, maar wat moet, dat moet.”
Tekst: Ton Brands
Foto’s: PEC Zwolle Media, Henry Dijkman